Giriş
Eski İngiliz kolonileri olan ve demokrasinin ileri aşamada tecrübe edildiği Kanada’da 28 Nisan, Avustralya’da ise 3 Mayıs tarihinde düzenlenen federal seçimlerden sürpriz sonuçlar çıkmadı. Kamuoyunun beklentilerine uygun şekilde, Kanada seçimlerini Başbakan Mark Carney ve Kanada Liberal Partisi (LPC), Avustralya seçimlerini de Başbakan Anthony Albanese ve Avustralya İşçi Partisi (ALP) kazanarak yerlerini korudular. Bu yazıda, bu iki ülkedeki demokratik seçimlerin sonuçlarını kısaca özetleyeceğim.
2025 Kanada Seçimleri
Başbakan Justin Trudeau’nun istifası ve ABD Başkanı Donald Trump’ın Kanada’ya yönelik hasmane söylemleri nedeniyle son aylarda belirsiz bir süreçten geçen Kanada’da iktidardaki Liberaller (LPC), Trudeau sonrasında merkez-merkez sol çizgideki Kanada Liberal Partisi’nin başına geçen eski Kanada Merkez Bankası Guvernörü (2008-2013) ve İngiliz Merkez Bankası Guvernörü (2013-2020) Mark Carney’nin halka güven aşılayan söylemleri sayesinde kısa sürede toparlanmış ve seçimler öncesi anketlerde favori durumuna gelmiştir. Aslında Trudeau’nun istifası ardından anketlerde Kanada Mufazakâr Partisi (CPC) karşısında oldukça geriye düşen Liberaller, Carney’nin krizler karşısındaki soğukkanlı ve vakur duruşu ve özellikle de ABD Başkanı Donald Trump’ın abartılı söylem ve uygulamalarına karşı geliştirdiği sağduyulu yaklaşımlarla Kanadalıların gururunu okşamış ve bu zor dönemde başta olması gereken kişi imajını pekiştirerek, kısa sürede partisinin oylarını hızla yükseltmiştir.
2025 Kanada federal seçim sonuçları (BBC)
Bu sayede, 28 Nisan akşamı açılan sandıklardan, Liberaller, yüzde 43,8 gibi yüksek bir oyla ve mecliste hükümeti kurmak için gereken 172 sandalyeyi neredeyse yakalayan başarılı bir sonuçla (169) çıkmayı başardılar. Pierre Poilievre liderliğindeki Muhafazakârlar ise yüzde 41,3 oyla 144 milletvekilliği kazandılar ve kazanabilecekleri bir seçimi son anlarda Carney’nin büyük başarısı ve Trump’ın kendilerine büyük zarar veren gereksiz söylemleri sayesinde kaybettiler. Bu sayede, Kanada, önümüzdeki birkaç yıl boyunca da liberal-sol unsurlarca yönetilecek. Carney’nin teknokratik yaklaşımı ise, Kanada ekonomisinin önümüzdeki dönemde de iyi yönetilmesi bağlamında önemli bir avantaj haline gelecek.
2025 Avustralya Seçimleri
Kanada seçimleri sonrasında gerçekleştirilen Avustralya federal seçimlerinde de büyük bir sürpriz yaşanmadı ve -anketlerin öngördüğü şekilde- son dönemde başarılı bir performans gösteren Başbakan Anthony Albanese ve merkez sol-sosyal demokrat çizgideki Avustralya İşçi Partisi (ALP), henüz kesinleşmeyen sonuçlara göre 86 milletvekilliği kazanarak seçimi açık farkla önde tamamladılar. Ciddi oy kaybı yaşayan Peter Dutton liderliğindeki sağ Liberal-Ulusal Koalisyon (LNP) ise, yalnızca 39 milletvekilliği ile yetinmek zorunda kalarak ağır bir yenilgi aldılar. Dutton ve partisi, Trump’a yakın politika önerileri içeren söylemleriyle bu şekilde beklenmedik ölçüde ağır bir hezimet yaşadılar.
2025 Avustralya federal seçim sonuçları (BBC)
Bu şekilde, iktidardaki merkez solcuların konumu güçlenirken, Avustralya’da halkın son yıllarda uygulanan siyasi ve ekonomik politikalara olan desteği de tescil edilmiş oldu. Ayrıca, Kanada’ya benzer şekilde, Avustralya’da da halkın ABD Başkanı Donald Trump ve ekibinin uyguladığı korumacı ekonomik politikaları ve milliyetçi siyasi söylemlere yönelik tepkileri anlaşılmış oldu.
Sonuç
Sonuç olarak, Kanada ve Avustralya seçim sonuçları, aslında bir bakıma ABD’deki yeni yönetim için ciddi bir uyarı kabul edilmesi gereken neticelere sahne oldu denilebilir. Zira bu seçimlerde açıkça söylenmese de, mevcut iktidarlar, bir anlamda ABD Başkanı Donald Trump’a karşı yarışmış ve bu sayede beklenmedik ölçüde başarılı olmuşlardır. Sanayileşmiş, uluslararası markaları olan ve serbest ticaretin nimetleri sayesinde gelişen bu tarz Batılı ülkelerde Trump’ın uyguladığı korumacı ekonomik politikaların halk ve elitler nezdinde destek bulmadığı bu şekilde iyice anlaşılırken, umudumuz, Amerikan yönetiminin bu sonuçlardan gerekli dersleri çıkararak, korumacı ekonomik politikaları yalnızca ağır demokrasi ve insan hakları ihlalleri gerçekleştiren ülkelere karşı kullanacakları daha makul bir politikaya yönelmesidir. Çünkü Batı’yı Batı ve ileri yapan özgürlük, demokrasi, hukuk devleti ve piyasa ekonomisi gibi temel değerlerdir…
Kapak fotoğrafı: Kanada Başbakanı Mark Carney ile Avustralya Başbakanı Anthony Albanese (CNN)
Prof. Dr. Ozan ÖRMECİ
