Fransa’da 22 Mart’ta ilk turu yapılan yerel seçimler, sağın büyük zaferiyle sonuçlandı. 29 Mart’ta düzenlenecek olan ikinci turda, birçok seçim bölgesinde önceki Cumhurbaşkanı Nicolas Sarkozy’nin lideri olduğu merkez sağ Halk Hareketi Birliği (UMP) ile Marine Le Pen’in lideri olduğu aşırı sağ Ulusal Cephe (FN) partisinin adayları yarışacaklar. Kesinleşmiş ilk tur sonuçlarına göre; UMP ve sağ koalisyon toplamda % 32 oy alırken, ikinci sırada yer alan FN % 25 ve üçüncü olan Cumhurbaşkanı François Hollande ve Başbakan Manuel Valls’ın partisi PS (Fransız Sosyalist Partisi) % 22 oy oranına ulaştılar.[1] Son yıllarda Fransa’da -özellikle Avrupa Parlamentosu seçimleri bağlamında- eleştiri konusu yapılan[2] seçime katılım oranı ise, ilk turda yüzde 51 düzeyini bularak, 2011 yerel seçimlerine göre kayda değer oranda yükseldi.[3]
Seçim sonrasında Başbakan Manuel Valls ve sosyalist liderler, bunun ağır bir yenilgi olmadığını ve partilerinin beklenenden daha iyi bir performans gösterdiğini söylediler. Aşırı sağ Ulusal Cephe’nin yükselişi karşısında solu birleşmeye çağıran Valls, Ulusal Cephe lideri Marine Le Pen tarafındansa derhal istifaya davet edildi. Seçim sonuçlarının açıklanmasının ardından, Sosyalist Parti adaylarının ikinci tura kaldığı bölgelerde Ulusal Cephe ile seçim ittifakı yapmayı reddeden Sarkozy ise[4], sol ve aşırı sağ arasına sıkıştırılan Fransız seçmeni için yeniden bir umut haline geldi. 2015 yerel seçimleri ilk tur sonuçlarına göre artık rahatlıkla söyleyebiliriz ki; Sarkozy, hakkında açılan davalardan kurtulup aday olabilirse, 2017 Fransa Cumhurbaşkanlığı seçimlerinin net favorisi haline gelmiştir. Zira lüks vergisi, ekonomik durgunluk ve artan işsizlik, Charlie Hebdo saldırısı sonrasında açıkça ortaya çıkan Fransa’nın güvenlik politikalarındaki zaafiyet gibi sorunlar nedeniyle iktidardaki Sosyalist Parti ve Cumhurbaşkanı Hollande, ülkede ağır eleştirilere maruz kalmaktadır. Hollande’ın bir daha aday olup olmayacağı bilinmemekle birlikte, güvenlikçi bakış açılarına yatkınlığı nedeniyle sol kesimde “Küçük Sarkozy” eleştirilerine maruz kalan Başbakan Valls da, PS adına iyi bir aday haline gelebilir. Ancak 2017 yılındaki bu seçimlerde, solcuların başarı şansı gerçekten zayıf gözükmektedir. Dolayısıyla, 2017 yılındaki seçimlerde Sarkozy’nin esas rakibinin, aşırı sağın lideri Marine Le Pen olacağı iddia edilebilir.
Bu noktada Marine Le Pen’in son yıllardaki istikrarlı çıkışının nedenlerine göz atmakta fayda var. Öncelikle, çoğu Müslüman ve Afrikalı olan 12 milyon göçmenin yaşadığı Fransa’da, son yıllarda iyice artan ve sokağa yansıyan ekonomik sorunlar, benzer ülkelerde olduğu gibi kuşkusuz Fransa’da da seçmeni öfkelendirmekte ve milliyetçi fikirlerin yükselmesine yol açmaktadır.[5] Bu durum, kuşkusuz en çok Fransızların milliyetçi duygularını kabartan coşkulu konuşmalar yapan Marine Le Pen ve aşırı sağcı partisine yaramaktadır. Bir diğer önemli neden ise, Le Pen’in karizmatik şahsiyeti ve ideolojik olarak da partisini merkez sağa yanaştırmayı başarmasıdır. Irkçı ve anti-semitik fikirleri savunan babası Jean-Marie Le Pen’in aksine, partide Louis Aliot ve David Rachline gibi Yahudi kökenlileri üst noktalara taşıyan Marine Le Pen, eşcinsel olduğu iddia edilen parti yöneticisi Florian Philippot’u da savunarak, klasik bir aşırı sağcı lider olmadığını herkese ispatlamıştır.[6] Aşırı sağcı olarak adlandırılmasına karşın, yalnızca Cumhuriyetçi değerleri savunduğunu söyleyen Le Pen, Fransız Müslümanlarını radikal İslamcılardan ayrıştırarak, bu konuda da aşırı sağ adına önemli bir açılım yapmış ve kamuoyunda takdir toplamıştır. Le Pen’in, “İslamiyet ve laikliğin birbirleriyle örtüşebileceğini Fransız Müslümanları dünyaya göstermelidir” şeklinde Al Jazeera’ye verdiği demeç, oldukça dikkat çekmiş ve sempati yaratmıştır.[7] Le Pen’in rakiplerine göre daha genç olması ve klasik Fransız algısına uygun fiziği de, kuşkusuz onun adına önemli bir avantajdır. Zaten Le Pen’in sorunu, kendisinden ziyade, partisine mensup olan aşırıcı bazı kişilerdir. Örneğin, yakın geçmişte Ulusal Cephe adına aday olan Anne-Sophie Leclere, Facebook hesabından Sosyalist Partili Afrika kökenli Bakan Christiane Taubira’yı maymuna benzeten fotomontaj bir resim yayınlaması nedeniyle mahkeme tarafından tazminat ödemeye mahkum olmuştur.[8] Le Pen’in, 2017 seçimlerinde başarılı olabilmek için, partisini Müslümanlar ve Afrikalılarla savaştaymış gibi gösteren bu aşırıcı isimleri ve ırkçı düşünceleri partiden temizlemesi gerekmektedir.
Sonuçta ikinci turda ne olursa olsun, 2015 Fransa yerel seçimleri, 2017 Cumhurbaşkanlığı seçimlerinin çok büyük bir ihtimalle merkez sağ UMP adayı (muhtemelen Sarkozy) ve aşırı sağ FN’nin adayı olacak Marine Le Pen arasında geçeceğini göstermektedir. Geçmişte Jean-Marie Le Pen karşısında istemeyerek de olsa Jacques Chirac’a oy veren Fransız solcuları, 2017 seçimlerinde de Sarkozy’ye oy vermek gibi enteresan bir tercih yapmak zorunda kalabilirler. Bu durumda, Sarkozy kolaylıkla yeniden Cumhurbaşkanı seçilebilir. Ancak Sarkozy nefretini bir dönem ideoloji haline getiren Fransız solu seçimlerde pasif kalırsa, Marine Le Pen’in Cumhurbaşkanlığı için önü açılabilir.
Yrd. Doç. Dr. Ozan ÖRMECİ
[1] “France local elections: Conservatives hold off National Front”, BBC, Erişim Tarihi: 24.03.2015, Erişim Adresi: http://www.bbc.com/news/world-europe-32006268.
[2] Braconnier, Céline & Dormagen, Jean-Yves Dormagen (2014), “Ce que s’abstenir veut dire”, Le Monde Diplomatique, Erişim Tarihi: 24.03.2015, Erişim Adresi: http://www.monde-diplomatique.fr/2014/05/BRACONNIER/50381.
[3] “Elections départementales : la droite en tête devant le FN, qui fait « le meilleur score de son histoire »”, Le Monde, Erişim Tarihi: 24.03.2015, Erişim Adresi: http://www.lemonde.fr/elections-departementales-2015/article/2015/03/22/departementales-large-victoire-de-la-droite-qui-devancerait-le-fn_4598782_4572524.html#YELcpjM3JXTT8AfQ.99.
[4] “Sarkozy denies far-right Le Pen victory in French polls”, Yahoo! News, Erişim Tarihi: 24.03.2015, Erişim Adresi: http://news.yahoo.com/france-goes-polls-national-front-ascendancy-092853406.html.
[5] Araz, Gizem (2014), “Marine Le Pen’in Önlenemez Yükselişi”, Uluslararası Politika Akademisi, Erişim Tarihi: 24.03.2015, Erişim Adresi: http://politikaakademisi.org/marine-le-penin-onlenemez-yukselisi/.
[6] Zaretsky, Robert (2015), “Dancing With the Le Pens”, Foreign Policy, Erişim Tarihi: 24.03.2015, Erişim Adresi: http://foreignpolicy.com/2015/03/20/dancing-with-the-le-pens-france-local-elections-reality-television/.
[7] Zaretsky, Robert (2015), “Dancing With the Le Pens”, Foreign Policy, Erişim Tarihi: 24.03.2015, Erişim Adresi: http://foreignpolicy.com/2015/03/20/dancing-with-the-le-pens-france-local-elections-reality-television/.
[8] “Taubira comparée à un singe : 9 mois de prison pour une ex-candidate FN”, L’OBS, Erişim Tarihi: 24.03.2015, Erişim Adresi: http://tempsreel.nouvelobs.com/justice/20140715.OBS3755/taubira-comparee-a-un-singe-une-ex-candidate-fn-condamnee-a-9-mois-de-prison.html.
